szopa w Morągu

Historia dróg żelaznych;

Moderatorzy: Sebastian Marszał, bastard

Awatar użytkownika
Anrep
Pospieszny
Posty: 193
Rejestracja: 03 lis 2005, 20:42

Post autor: Anrep »

Witam!

Chciałbym zapytać, czy ktoś jest w stanie rozpoznać typ parowozu na zdjęciu zrobionym najprawdopodobniej w 1908 r. na stacji Morąg?

Obrazek
lyck pisze:Pierwszy budynek dworca powstał ok. 1880r. Był z muru pruskiego z papą na dachu, deskowany z zewnątrz (taki ówczesny siding ;)). Podobne dworce istniały niegdys np. w Braniewie (patrz fota w wątku: http://www.anduril.linuxpl.com/kmk/view ... 74&start=0) i w Prostkach. Budynek widoczny wyżej, powstał ok. 1908/10.
W tle widoczny jest fragment budynku dworca typu barakowego jaki stał do 1910 roku do czasu wybudowania nowego budynku dworcowego. Budynki takie w okolicach Morąga znajdowały się m.in. w Myślicach (zachowany) oraz Dobrocinie (rozebrany w latach 90-tych XX w.). Budynek jest parterowy i na początku XX w. nie spełniał już aspiracji średniej wielkości miasta powiatowego. Do pierwotnego budynku dworca przylegał istniejący do dziś budynek magazynu spedycyjnego (może to być jedna z najstarszych budowli na stacji).
Typ płotku oddzielającego tory na stacji nie przypomina tego z Myślic, jest to prawdopodobnie drewniana konstrukcja, pozbawiona secesyjnego uroku myślickiego odpowiednika.

Jako ciekawostkę mogę podać fakt, że na tym samym torze, na którym na zdjęciu znajduje się lokomotywa, do przełomu lat 80/90 tych XX w. leżały jeszcze szyny po których jeździł ten parowóz. Na jednej z nich znajdował się napis „SIEMENS 1906”.

Pozdrowienia
ruszyła maszyna po szynach ospale
Awatar użytkownika
lyck
InterCity
Posty: 340
Rejestracja: 15 paź 2004, 22:25
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: lyck »

Piękna fota!

Obrazek

Napis "Mohru..." ledwie widoczny, ale nie zostawia wątpliwości. To właśnie dworzec, którego opis znalazłem. Czyli jednak zwykły barak. Wyciągam wniosek, że być może wszystkie dworce barakowe miały odeskowany pruski mur. Jest to tyle logiczne, że w XIX w. (wcześniej też) ten typ zabudowy był niezwykle rozpowszechniony i jednocześnie najtańszy - znacznie tańszy w porównaniu do budowli z pełnej cegły. Nieaktualne jest już moje porównanie starego dworca w Morągu do pierwszych dworców w Prostkach i Braniewie. Te ostatnie były zdecydowanie większe i nie parterowe:

Obrazek

Były również z pruskiego muru (Fachwerk=konstrukcja skrzynkowa, ryglowa=szachulec), ale nie miały drewnianego szalunku typowych baraków. Bardzo podobny dworzec do dawnego braniewskiego istnieje do dziś w Gronowie Elbląskim:

Obrazek

Zwróćcie uwagę na charakterystyczne daszki nad oknami - dokładnie takie
same jak na starej pocztówce.
Wracając do parowozu. Jest to pruski tendrzak (czyli parowóz beztendrowy) T3, czyli pekapowski TKh1.

Obrazek

Niegdyś była to bardzo popularna maszyna na tym terenie. Jest o niej więcej w wątku o Bisztynku:
http://www.anduril.linuxpl.com/kmk/viewtopic.php?t=83

pozdrawiam
lyck

PS. Czy można poznać źródło foty z Morąga? :)
Ostatnio zmieniony 19 sie 2006, 11:45 przez lyck, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
Anrep
Pospieszny
Posty: 193
Rejestracja: 03 lis 2005, 20:42

Post autor: Anrep »

Witam!

Dzięki za identyfikację parowozu i jego rysunek. Z podanego linku nt. Bisztynka widać, że T3 był to częsty gość w tej okolicy!
lyck pisze: Czy można poznać źródło foty z Morąga? :)
Zdjęcie było reprodukowane w lokalnej prasie na początku lat 90-tych, a pochodzi z albumu niemieckiego „Między Narie a Jeziorakiem”, kopalni tematów kolejowych.

Wcześniej lyck zamieszczał swoje odkrycia związane z obserwacjami prowadzonymi z wiaduktu nad torami kolejowymi w Morągu. Przed wojną był on popularnie nazywany "Wysokim Mostem" górował bowiem nad okolicą, a prowadzącego do niego nasypu nie przesłaniały wtedy stosunkowo młode drzewa. Zamieszczam dwa zdjęcia wiaduktu w Morągu przed jego przebudową (2002), czyli zbudowaniem obok nowego wiaduktu drogowego.
Pierwsza fotka była zrobiona, gdy już rozebrano resztówki toru na Ornetę.

Obrazek

Druga fotografia przedstawia widok ze starego wiaduktu na stację. Na pierwszym planie budynek nastawni, pochodzący najprawdopodobniej z końca XIX w. Tor na Ornetę szedł najprawdopodobniej po prawej stronie budynku

Obrazek

Pozdrawiam
ruszyła maszyna po szynach ospale
Awatar użytkownika
lyck
InterCity
Posty: 340
Rejestracja: 15 paź 2004, 22:25
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: lyck »

...lubię te rzadkie wyjazdy do olsztyńskiego AP, bo za każdym razem jest to ekscytująca podróż w czasie i odkrywanie zapomnianych lądów... I nie inaczej było i tym razem. Zza horyzontu wynurzyły się zarysy stacji Morąg 101 lat temu:

Obrazek

I małe zbliżenie:

Obrazek

Garść komentarza. Jest to stacja jeszcze we wczesnej fazie rozwoju. Brak wiaduktu nad torami po lewej. Powstał on dopiero 10 lat później (~1916r.) w ramach pierwszowojennych przygotowań do II toru na odcinku Myślice-Orneta. Parowozownia faktycznie ma 8 stanowisk + tor odstawczy. Jest odwrócona tyłem do dworca. W tym miejscu jest teraz bliżej nieokreślony skład cegieł - jak widać po lewej:

Obrazek

Istniejący do niedawna ogryzek musiał powstać sporo później. Być może nie miał jednak połączenia z halą na planie. Teraz już wiem że 2 oddzielne hale na jednym wachlarzu są możliwe - tak było np. w Węgorzewie. Tor łączący stację z obrotnicą ma po obu stronach zasiek węglowy. Na zdjęciu wyżej widać resztki węgla w tym miejscu. Ogólnie parowozownia była wyjątkowo blisko budynku dworca - nie kojarzę innej stacji, gdzie to sąsiedztwo byłoby bliższe!
Dworzec jest jeszcze barakowy jak na focie z parowozem. Wygląda na to że jego część magazynowa pozostała niezmieniona także po powstaniu nowego-neogotyckiego budynku. W każdym razie na tej focie widać i magazyn i część starego baraku dworcowego:

Obrazek

Z innych budynków na planie ładnie widać starą wieżę ciśnień - niegdyś oddaloną od szopy. Do dziś istnieje też jeden z małych budynków (lampownia, narzędziownia?) w pobliżu hali. Nie ma oczywiście nowszej wieży ciśnień - tej schowanej w drzewach tuż przy cmentarzu.
Do czasu budowy wiaduktu istniał przejazd drogowy. Na planie jest on tuż przy istniejącej do dziś wschodniej nastawni. Tor na Ornetę biegnie jednak przed nią a nie za nią.

Plan prawie całej stacji w dobrej jakości jest w tym pliczku PDF (0,5 MB):
http://prusy.info/Forum/Morag/Morag1905 ... eader4.pdf

Zdecydowanie polecam jego otwieranie ostatnią polską wersją Adobe Reader (7.0.5 - rozmiar pliku: 20 MB):
http://ardownload.adobe.com/pub/adobe/r ... l_full.exe
Działa ona szybko nawet na słabych pecetach, a daje ładny gładki obraz.

I jeszcze parę słów o innych znaleziskach z olsztyńskiej wizyty. Z pomroki dziejów wynurzyły się:

- kompletny plan stacji Gołdap anno domini 1905 + kolejne fragmenty z lat późniejszych, m.in. plan rozbudowy szopy z 3 na 5 stanowisk przez
schodkową dobudówkę. Te materiały pozwalają już na bliską oryginałowi rekonstrukcję kolejnych zmian w wyglądzie stacji...

- Olecko - mały fragment planu ze stacją wąskotorówki - świetnie widać
zarys dworca kolejki Świętajno-Olecko-Garbas i przebieg wąskich torów przez obecny "park".

- prehistoria - w teczce opisanej 379/5391 "Stacje wodne i studnie" znalazłem parę kuriozów - np. XIX-wieczne reklamy
kotłów i pulsometrów do wież ciśnień (dokładne rysunki), reklamy
amerykańskiej firmy produkującej wiatraki(!) do tłoczenia wody na
wieżę z rycinami jak w westernach ;) ...
Jest to zresztą teczka przejęta z dokumentacji wykupionej przez państwo Wschodniopruskiej Kolei Południowej (Ostpreussische Südbahn: Bałtijsk-Kaliningrad-Bartoszyce-Korsze-Kętrzyn-Giżycko-Ełk-Prostki) i dotycząca stacji wodnych na jej przebiegu. Mam z niej ksero - fragment stacji Kętrzyn z 1875r.(!) na którym jest prostokątną szopa z muru pruskiego...

- kolejne pisma potwierdzające zamiar a później wycofanie się z budowy
2 toru na linii Kętrzyn-Węgorzewo-Gołdap.

- plan sytuacyjny okolic Stańczyk - stan robót na 4.10.1918 - oba
mosty zaznaczone jakby były zbudowane(!). Stoi to w sprzeczności ze
współczesnym twierdzeniem, że most południowy zbudowano w latach
20-ych (od pierwszego zobaczenia miałem wrażenie że oba są w podobnym wieku).

Uff... i tyle na razie.

pozdr.
lyck
Ostatnio zmieniony 19 sie 2006, 11:53 przez lyck, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
CM
Ekspres
Posty: 270
Rejestracja: 05 cze 2005, 15:23
Lokalizacja: Arys-Posen-Bromberg
Kontakt:

Post autor: CM »

Świetne plany! Lyck - dokładnie taki sam układ (choć plan jest do góy nogami) musiał być w Giżycku przed I wojną. Parowozownia była tuż obok stacji - tam gdzie obecnie są ogródki działkowe.

Stańczyki to jedna wielka zagdaka i 1000 legend. Tu pasuje ta o uszkodzeniu mostu (mostów) słynnym wybuchem jeziora Tobellus - być może przebudowywano je w latach 20 i stąd te niewielkie różnice w zdobieniach architektonicznych.
Kolejowy elementarz Warmii i Mazur! www.torowiskiem.prv.pl
Awatar użytkownika
Anrep
Pospieszny
Posty: 193
Rejestracja: 03 lis 2005, 20:42

Post autor: Anrep »

Gratulacje Lyck!

Super plan, w dodatku opracowany ze znawstwem. Stacja okazała się ciekawsza, niż wcześniej się spodziewaliśmy :idea: . Ciekawe kiedy tylko rozebrano szopę?
W planie tylko należy poprawić podpisy na „wodociągach miejskich”. W rzeczywistości jest to dawna gazownia miejska (wybudowana w 1904 r.) a okrągły zarys to zbiornik gazu. Oba obiekty istnieją i są widoczne z pociągu.

Z innych budynków na planie ładnie widać starą wieżę ciśnień - niegdyś oddaloną od szopy. Do dziś istnieje też jeden z małych budynków (lampownia, narzędziownia?) w pobliżu hali. Nie ma oczywiście nowszej wieży ciśnień - tej schowanej w drzewach tuż przy cmentarzu.
Wieża ciśnień, moim zdaniem, pochodzi z początku lat dwudziestych XX w. Została wybudowana obok cmentarza przed jego poszerzeniem w stronę istniejącego wówczas kościoła katolickiego św. Józefa (wybudowany 1892-1893, zniszczony w 1945 r.), stąd dziś jest jakby w rogu cmentarza.
Do czasu budowy wiaduktu istniał przejazd drogowy. Na planie jest on tuż przy istniejącej do dziś wschodniej nastawni. Tor na Ornetę biegnie jednak przed nią a nie za nią.
Na planie rzeczywiście tor biegnie przed nastawnią. Przejazd jest chyba jednak węższy niż wybudowany później wiadukt(?). Na dole jest sporo miejsca, czy jednak zmieniono bieg torów po wybudowaniu „Wysokiego Mostu”, trudno mi się wypowiedzieć.

Pozdrawiam
Anrep
ruszyła maszyna po szynach ospale
Awatar użytkownika
Anrep
Pospieszny
Posty: 193
Rejestracja: 03 lis 2005, 20:42

dwukolorowe domy pracowników kolei

Post autor: Anrep »

Witam!

Odświeżam wątek Morąga i dawnego powiatu morąskiego, choć tym razem nie będzie o szopie.

W Morągu na ulicy Kolejowej (dawniej: Banhofstrasse) znajduje się typowy pruski budynek wybudowany dla pracowników kolei, prawdopodobnie w końcu XIX w. Został on rozbudowany, przynajmniej kilkanaście lat po wybudowaniu, bo mimo zachowania stylu budynku jego nowsza część różni się kolorem cegły.
Podobna sytuacja miała miejsce na stacji w Janikach Wielkich (niem. Gross Hanswalde) położonych w dawnym powiecie morąskim (obecnie gmina Zalewo). Tam w bliźniaczym budynku cegła nowszej części również ma inny kolor.
Czyżby zmienił się dostawca cegieł dla dawnego RB lub czy zmieniła się technologia wypalania cegieł? Czy znane są Wam inne dwukolorowe budynki?

Pozdrawiam

PS Dwukolorowy jest również ładny budynek dworca w Lęborku. Ponieważ nie jestem pewien kiedy nastąpiła przebudowa nie mieszam go do tego wątku.
Załączniki
Budynek w Janikach Wielkich, obok znajdował się barakowy dworzec.
Budynek w Janikach Wielkich, obok znajdował się barakowy dworzec.
Dom dla dawnych pruskich kolejarzy z Morąga
Dom dla dawnych pruskich kolejarzy z Morąga
ruszyła maszyna po szynach ospale
Pawada
Towarowy
Posty: 14
Rejestracja: 16 wrz 2009, 21:34

Post autor: Pawada »

Jako ignorant w sprawach kolejowych prosiłbym o komentarz w sprawie tego morąskiego kozła. Interesują mnie oznaczenia na fragmentach starych szyn, z których zdaje się był on wykonany.
Załączniki
PB080255.JPG
PB080256.JPG
PB080257.JPG
Awatar użytkownika
Darek
Przyspieszony
Posty: 78
Rejestracja: 28 cze 2009, 11:02
Lokalizacja: Wejherowo
Kontakt:

Post autor: Darek »

Witam,
temat ciekawy, mam pytanie:
Posiada ktoś więcej fotek obrotnicy w Morągu ?,
potrzebne mi do opracowania modelu :-)
Awatar użytkownika
Anrep
Pospieszny
Posty: 193
Rejestracja: 03 lis 2005, 20:42

Post autor: Anrep »

Obrotnica została niestety rozebrana na złom, chyba wiosną 2012 roku.
ruszyła maszyna po szynach ospale
rysiek_mrągowo
Towarowy
Posty: 2
Rejestracja: 17 gru 2013, 09:23
Kontakt:

Post autor: rysiek_mrągowo »

Eh.. wszystko niszczeje, sam nie mogę patrzeć na to co się dzieje z koleją w Morągu :evil: .
Mam pare unikalnych zdjęć - wrzuce po świetach bo aktualnie przebywam poza domem gdzie sie one znajdują
Stellwerk

Post autor: Stellwerk »

Pawada pisze:Interesują mnie oznaczenia na fragmentach starych szyn, z których zdaje się był on wykonany.
Friedrich Krupp AG - wielka niemiecka firma produkująca wyroby stalowe, do celów pokojowych i nie tylko. 1898 to rok produkcji szyny.
Podobne zdjęcie jest tutaj a także tutaj.
Pawada
Towarowy
Posty: 14
Rejestracja: 16 wrz 2009, 21:34

Post autor: Pawada »

Dzięki. Służę zdjęciem miejsca po obrotnicy :???:
Załączniki
DSC06507.JPG
Awatar użytkownika
Darek
Przyspieszony
Posty: 78
Rejestracja: 28 cze 2009, 11:02
Lokalizacja: Wejherowo
Kontakt:

Post autor: Darek »

Pawada pisze:Dzięki. Służę zdjęciem miejsca po obrotnicy :???:
Dzieki, w takim razie powstanie model miejsca po obrotnicy :-)
Pawada
Towarowy
Posty: 14
Rejestracja: 16 wrz 2009, 21:34

Post autor: Pawada »

Jedyne zdjęcie obrotnicy zrobiłem kiedyś późniejszym wieczorem :sad: Innym razem z peronu chwyciłem zoomem tę wystającą część- jak ona się nazywa?
Załączniki
P4250354.JPG
PB080276.JPG
ODPOWIEDZ